Lớp 2 phải học online buổi tối

Tác giả Nguyễn Trường Giang, đang công tác tại Học viện Quản lý giáo dục, gửi bài viết về câu chuyện học online mùa dịch:

Tôi cho rằng việc học, thi vào buổi tối hết sức phản khoa học. Làm như vậy, chúng ta vô tình đã làm rối loạn đồng hồ sinh học của các bé. Nhiều vị phụ huynh có nói với tôi rằng: “Học buổi tối thuận tiện cho việc quản lý bé học bài”. Quan niệm này rất sai lầm, vì việc bé học bài ở nhà khác hoàn toàn với việc bé học trực tuyến khi cô dạy.

Như với hầu hết các phương pháp giảng dạy khác, học trực tuyến cũng có những ưu và nhược điểm riêng. Giải mã và hiểu được những mặt này sẽ giúp việc dạy và học của giáo viên và học sinh có hiệu quả, đảm bảo kế hoạch học tập không bị gián đoạn cho các em. Đại dịch Covid-19 đã kích hoạt những cách dạy và học mới. Tuy nhiên, để có thể triển khai một cách có hiệu quả, chúng ta cần phải có cái nhìn khách quan về phương pháp này để có các bước thực hiện một cách hợp lý, khoa học nhằm thu được hiệu quả mong muốn.

1. Lợi ích của học online

Hiệu quả: Học trực tuyến cung cấp cho giáo viên một phương pháp hiệu quả để truyền tải bài học cho học sinh. Học trực tuyến có một số công cụ như video, PDF, podcast và giáo viên có thể sử dụng tất cả các công cụ này như một phần của giáo án của họ. Bằng cách mở rộng kế hoạch bài học ngoài sách giáo khoa truyền thống để bao gồm các tài nguyên trực tuyến, giáo viên có thể trở thành những nhà giáo dục hiệu quả hơn.

Khả năng tiếp cận về thời gian và địa điểm: Dạy học trực tuyến cho phép học sinh tham gia các lớp học từ bất kỳ địa điểm nào. Nó cũng cho phép các trường tiếp cận với mạng lưới học sinh rộng rãi hơn, thay vì bị giới hạn bởi ranh giới địa lý. Ngoài ra, các bài giảng trực tuyến có thể được ghi lại, lưu trữ và chia sẻ để tham khảo trong tương lai. Điều này cho phép học sinh truy cập tài liệu học tập vào thời điểm thoải mái. Do đó, học trực tuyến cung cấp cho người học khả năng tiếp cận về thời gian và địa điểm trong giáo dục.

Khả năng chi trả: Một ưu điểm khác của học trực tuyến là giảm chi phí tài chính. Giáo dục trực tuyến có chi phí hợp lý hơn nhiều so với học tập thể chất. Điều này là do học trực tuyến giúp loại bỏ các điểm chi phí cho việc đưa đón, bữa ăn cho học sinh và quan trọng nhất là bất động sản. Ngoài ra, tất cả các khóa học hoặc tài liệu học tập đều có sẵn trực tuyến, do đó tạo ra một môi trường học tập không cần giấy tờ với chi phí hợp lý hơn, đồng thời có lợi cho môi trường.

Cải thiện sự chuyên cần của học sinh: Vì các lớp học trực tuyến có thể được thực hiện tại nhà hoặc địa điểm tùy chọn, nên có ít khả năng học sinh bỏ lỡ các bài học hơn.

Phù hợp với nhiều kiểu học: Mỗi học sinh có một hành trình học tập khác nhau và một phong cách học tập khác nhau. Một số học sinh thích học bằng hình ảnh, trong khi số khác muốn học qua âm thanh. Tương tự, một số học sinh phát triển mạnh khi học trên lớp học, trong khi số khác phù hợp học một mình để tránh bị phân tâm. Hệ thống học tập trực tuyến, với nhiều tùy chọn và tài nguyên, có thể được cá nhân hóa theo nhiều cách. Đó là cách tốt nhất để tạo ra một môi trường học tập hoàn hảo phù hợp với nhu cầu của từng học viên.

>> Tôi hoàn toàn ủng hộ trẻ lớp 1 học online

2. Hạn chế của học online

Không có khả năng tập trung vào màn hình: Đối với nhiều học sinh, một trong những thách thức lớn nhất của việc học trực tuyến là phải vật lộn với việc tập trung vào màn hình trong thời gian dài. Với việc học trực tuyến, học sinh cũng dễ bị phân tâm bởi mạng xã hội hoặc các trang web khác. Vì vậy, các giáo viên bắt buộc phải giữ cho các lớp học trực tuyến rõ ràng, hấp dẫn và liên tục tương tác để giúp học sinh tập trung vào bài học.

Vấn đề công nghệ: Một thách thức lớn khác của các lớp học trực tuyến là kết nối internet. Mặc dù sự thâm nhập của internet đã tăng trưởng nhảy vọt trong vài năm qua, nhưng ở các vùng nông thôn, một kết nối nhất quán với tốc độ ổn định là một vấn đề. Nếu không có kết nối internet nhất quán cho học sinh hoặc giáo viên, các em có thể thiếu tính liên tục trong học tập. Điều này gây bất lợi cho quá trình giáo dục.

Cảm giác bị cô lập: Học sinh có thể học được rất nhiều điều từ việc ở trong lớp học với các bạn cùng lứa tuổi. Tuy nhiên, trong một lớp học trực tuyến, có rất ít tương tác vật lý giữa học sinh và giáo viên. Điều này thường dẫn đến cảm giác bị cô lập cho các em. Trong tình huống này, nhà trường bắt buộc phải cho phép các hình thức giao tiếp khác giữa học sinh và giáo viên. Điều này có thể bao gồm tin nhắn trực tuyến, email và hội nghị truyền hình sẽ cho phép tương tác trực tiếp.

Đào tạo giáo viên: Học trực tuyến đòi hỏi giáo viên phải có hiểu biết cơ bản về việc sử dụng các hình thức học tập kỹ thuật số. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp luôn luôn xảy ra. Thông thường, giáo viên có hiểu biết rất hạn chế về công nghệ. Đôi khi, họ thậm chí không có các nguồn lực và công cụ cần thiết để tiến hành các lớp học trực tuyến. Để khắc phục điều này, các trường phải đầu tư vào việc đào tạo giáo viên với các bản cập nhật công nghệ mới nhất để họ có thể thực hiện các lớp học trực tuyến của mình một cách liền mạch.

Quản lý thời gian sử dụng: Nhiều bậc cha mẹ lo ngại về những mối nguy hại đối với sức khỏe khi con cái của chúng dành quá nhiều giờ để dán mắt vào màn hình. Sự gia tăng thời gian sử dụng thiết bị này là một trong những mối quan tâm và bất lợi lớn nhất của việc học trực tuyến. Đôi khi học sinh cũng bị ảnh hưởng bởi thói quen xấu và các vấn đề thể chất khác do phải cúi đầu trước màn hình. Một giải pháp tốt cho điều này là cho học sinh nghỉ ngơi nhiều để làm mới tinh thần và thể chất.

>> Con tôi òa khóc khi học online lớp 1

3. Làm gì để học trực tuyến hiệu quả?

Xuất phát từ kinh nghiệm quản lý các lớp bồi dưỡng trực tuyến, đồng thời cũng có con đang là học sinh Tiểu học phải tham gia học online, tôi cho rằng có mấy điểm lưu ý sau:

Phải linh hoạt sử dụng nhiều cách học trực tuyến khác nhau, nhưng phải đơn giản, dễ thực hiện đặc biệt cho các đối tượng là học sinh Tiểu học: Đây là điều bắt buộc nếu chúng ta muốn giờ học của giáo viên và học sinh có hiệu quả. Bởi đơn giản, nếu chỉ dùng một kiểu học trực tuyến sẽ sớm gây cho người học cảm giác nhàm chán. Điều hiện hữu ở các lớp học trực tuyến hiện nay (nhất là đối với các em học sinh cấp Tiểu học, THCS) là chỉ có tương tác của giáo viên và học sinh theo một chiều, mà không có tương tác giữa các học sinh với nhau hay học sinh với giáo viên. Đ đây là hạn chế rất lớn nhưng học trực tuyến rất khó khắc phục.

Bên cạnh đó, các hình thức học trực tuyến phải làm sao dễ thao tác, thuận lợi cho học sinh. Bởi kinh nghiệm cho thấy, không chỉ học trực tuyến mà cả học trực tiếp, nếu học sinh tự thực hiện các thao tác, làm bài tập, tương tác thì khả năng vận động về chân tay, đầu óc… sẽ tốt hơn, từ đó giúp khả năng lĩnh hội kiến thức tốt hơn. Nếu như học sinh, nhất là bậc Tiểu học, luôn có bố mẹ bên cạnh khi học trực tuyến để hướng dẫn, làm hộ các thao tác, thì rất khó để học có hiệu quả.

Nếu dạy học trực tuyến mà giáo viên không biết tận dụng kho tài nguyên khổng lồ trên mạng, chỉ trình bày slide bài giảng theo một mô-típ quen thuộc thì rõ ràng không hiệu quả. Việc kết hợp bài giảng với những kho tài nguyên, trang web liên quan đến bài giảng chuyên môn sẽ là một lợi thế để nâng cao chất lượng bài giảng, phát huy khả năng tìm tòi, sáng tạo của giáo viên, đồng thời cũng gợi mở những vẫn đề mới cho học sinh mà bản thân trong SGK chưa đề cập đến.

Nhưng nếu như vậy, giáo viên phải tự học, tự đào tạo nâng cao, không chỉ trình độ chuyên môn mà cả khả năng tương tác, làm việc trong môi trường mạng một cách sáng tạo, hiệu quả. Điều này theo tôi nghĩ là rất hay, việc xuất hiện hàng loạt trang web chia sẻ về tài liệu học tập, lời bình, cách giải hay về các bài Toán hay đề thi là một minh chứng rõ ràng nhất mà chúng ta thấy nhiều trên mạng.

>> Tôi không chấp nhận con học online bằng smartphone

Thời gian dạy và học trực tuyến phải khoa học, phù hợp với từng đối tượng, từng độ tuổi. Mặc dù dạy và học trực tuyến tương thích với nhiều kiểu học, thuận lợi trong việc bố trí thời gian, nhưng ứng với mỗi loại đối tượng, dạy và học trực tuyến phải được áp dụng một cách khoa học. Theo quan điểm cá nhân của tôi, trong thời gian dịch này việc học trực tuyến vẫn nên thực hiện giống như lịch học bình thường trên lớp, nhưng rút ngắn thời gian học kiến thức theo từng khoảng, giữa các khoảng đó có thể cho học sinh nghỉ giải lao hoặc hướng vào những trò chơi mà có thể tương tác được với nhau.

Một cách học trực tuyến khác có thể áp dụng đó là dạy học qua truyền hình. Bộ GD&ĐT có thể phối hợp với truyền hình, trình chiếu các bài giảng của giáo viên. Đây có thể là giờ giảng mẫu của những giáo viên có kinh nghiệm, trình độ giảng dạy. Sau đó, chúng ta chiếu lên truyền hình vào một khung giờ xác định. Giáo viên sẽ thông báo cho phụ huynh và học sinh để cùng theo dõi. Căn cứ vào đó, giáo viên có thể kiểm tra bài học của học sinh thông qua phụ huynh. Điều này sẽ rất có lợi vì:

– Truyền hình có tín hiệu ổn định, chất lượng giọng nói, hình ảnh chắc chắn tốt hơn so với dùng mạng internet vì. Điều đó góp phần giảm ảnh hưởng đến thị lực của học sinh, nhất là lớp 1.

– Truyền hình thích hợp cho mọi vùng miền của đất nước, không như trực tuyến khi mạng internet chưa chắc đã phủ sóng được ở mọi nơi. Đấy là còn chưa kể, một bộ phận phụ huynh cho con dùng điện thoại thông minh để học thay vì máy tính trong khi chất lượng mạng di động và wifi chưa chắc đã ổn định.

– Không cần dùng phần mềm, khai báo tên, nhập ID, mật khẩu… như học online hiện nay. Học sinh chỉ cần mở TV vào một khung giờ cố định là có thể học dễ dàng.

Trong điều kiện dịch bệnh như hiện nay, dạy và học trực tuyến là giải pháp khả thi nhất để việc học không bị gián đoạn. Tuy nhiên, việc thực hiện cần có sự nghiên cứu triển khai kỹ lưỡng, hợp lý nếu không sẽ lợi bất cập hại.

Nguyễn Trường Giang

>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.